8. negentiende eeuw

8. negentiende eeuw

De bezetting door de Fransen brengt grote veranderingen met zich mee op het gebied van bestuur en wetgeving. Son en Breugel worden in 1810 één gemeente. Na de Franse tijd bestaat het dorpsbestuur uit schout en assessoren, de latere burgemeester en wethouders en de gemeenteraad. In 1811 wordt de Burgerlijke Stand ingevoerd en in 1832, nadat de eerste aanzet daartoe al in de Franse tijd begonnen was, treedt het Kadaster in werking.

Omdat de protestantse burgemeester Van Hoven niet op een katholiek gewijd kerkhof begraven mag worden, wordt er net buiten het dorp, tegenwoordig pal naast de eendenvijver aan de Europalaan, een algemene begraafplaats aangelegd, waar hij en zijn vrouw worden begraven. Dit is anno 2022 de kleinste algemene begraafplaats van Nederland.

Architect Pierre Cuypers doet goede zaken met ontwerp-opdrachten voor neo-gothische kerken in o.a. Veghel (1855), Eindhoven (1858) en Ospel (1865). Vanaf 1887 zullen ook Geldrop, Lierop en Uden een grote nieuwe kerk krijgen, herkenbaar aan de grote koepel tussen schip en koor, van de hand van architect Carl Weber. In deze explosie van religieuze expressie wil de jaloers geworden Sonse pastoor Dobbelsteen af van de in zijn ogen achterhaalde en sombere uitstraling van de kerk alhier. Deze wordt dan ook vanaf 1860 van binnen volledig gestript; het stokoude lage koor (stammend van ver vóór 1445) wordt opgehoogd, pilaren decoratief uitgefreesd, de dakbalkenconstructie afgeschermd met kruisgewelven van hout, gips, stro en kalk. De hele kerk wordt in wit, grijs, groen en rood geschilderd; ingericht met een groot aantal houten heiligenbeelden; een groot, hoog rijk versierd hoofdaltaar; een fraai spreekgestoelte uit houtsnijwerk; een Maria-altaar en een Corneliusaltaar. Niet bepaald brandveilig, maar wel een lust voor het oog en nog altijd plaats biedend aan 250 gelovigen. Voor het bevolkingsaantal van dat moment volstaat dat nog.

In 1878 wordt Son verrijkt met een nonnenklooster.

Tussen ± 1850 en ± 1880 worden in de kom van Son tal van onderling gelijkende huisjes gebouwd: parallel aan de straat, zadeldak als eerste verdieping en een ranke korte vierkante schoorsteen middenin. In 2022 zijn deze panden nog duidelijk terug te vinden aan de huidige Nieuwstraat, de Markt, huisnr. 6,7 en 8, Dommelstraat 2, 4 en in de Kerkstraat.

In 1897 wordt de stoomtrambaan Eindhoven – Veghel aangelegd, met haltes op Bokt en op de Markt in Son. Industrie is er nog niet, wel een aantal kleine ambachtelijke bedrijfjes. In 1895 zijn er 1 bierbrouwerij, 2 graanmolens, 6 bakkerijen, 2 schoenmakerijen, 6 klompmakerijen, 4 smederijen en 5 timmerwinkels, waarin 64 mannen en 2 jongens werkzaam zijn.

TERUG